Rabu, 17 Agustus 2016

TARIAN TUJU PUTRI ADALAH TARIAN YANG MENGISAHKAN EMPAT(4) KESULTANAN DI MOLOKU KIE RAHA

Toma awal ma sosira, manunako kamo – kamo, i uci daku tara toma tufa,…..!!! se ma oras i maku mote- mote, sema ummat toma dunia ngamoi, una i ronga…………………...o mina kamo – kamo enage, si o bicara toma nyinga madaha “koa manunako e nage” si otagi tike waro, si gado toma oras rimoi o hado toma gunyihi rimoi si o hida…..!!! nonako kanang ge, nonako putri nga tumdi uci mahoda toma ake ……. O hida ana i mapasa ana napila amoi – amoi kara i sigiha toma ake ma uru, ….. toma oras enage, I nyinga magaraki mau oro pila enage, o mahiku se ana, o matoku se ana, o tagi ruku – ruku ika toma ana na pila , kara o oro pila enage kara o gasa, ohiku toma katu boba masoa, ana nga tumdi i  waro ua, si i mahoda  dogo i hohe se bicara kage ana i hame “manusia dunia ma bou si ana i bicara manusia dunia ma bou ne, seba raim se ngone ne….!? dogo ana i masigaro kodiho se ana ma gunyihi toma kahyangan, si ana jai – jai ika oro ana ngapila si i masarong….. putri majojo mapila malo toma gunyihi, si mina mo tike mo dahe ua, mina mo tike, si linga – linga se mi gari – gari mai mo dahe ua bato…. !? si mo sigado mina ma nyinga ma susah ge se mi io – io ngarura, ana i waje mina “ ngom mi hida ua” dogo ana i ma kurio tike, tike si doru – doru mai i dahe ua, dogo ana ngarura masigaro kodiho, ana i soro hado ngute – ngute ngalo moi raim ma, mai ana i sayang, se dudara, se gogoru ana na nongoru laku, ana i ma magoreho kukaro mina kodiho, mai mina si loa ana , mina mo waje “marua….!!! ngon tagi ma….!!! Ise demo ge ana i tagi, tagi mai i uci fere madofu walo ra ange, sababu i dudara nongoru ge laku, sido madodogu mo waje se mi io- io ge “ngon kodiho ma….!!! Si gado bato ngori demo ne se Baba, ngori to ko diho dadi ua…..!!! ri pila hira …..!!! toma kage ..lah ana ngarura i tagi gila – gila toma kahyangan.
Toma oras enage, ummat toma dunia ngamoi kanang ge, o hida manyiha mina mo matengo raim kara o masibai i rupa, o seba se mina, mongo mina mo adat, o baja mina, mina mo adat moju, o baja bato, sido mi nyinga mehe, kara mo nyiha una, se mo tarima,una ….. ana ngamdi ahu maku kadiara sado dahe ngofa ngarukange,
Manyira    : dadi kolano tidore
Magonora : dadi kolano jailol
Majojo      : dadi kolano bacan
            Toma oras rimoi, una o siboi susah se mina “ pas toma ngolo madaha dai ma nyao majang – majang ….!!! Fo dahe nyimo kasa….? Mina mo sango una “ nyimo bato si ma ngana ma susah ge…..!!! si mi oro mi hutu ma ngai rimoi, si mo gulaha dadi ka nyimo, toma oras rimoi adi, o masusah kodiho ……!? Toma sosolo dai ge, ma nyao madofu….!!! Mai fo coho se koa…? Mo garaki una na demo ge! Mo oro adi mina mi hutu ma ngai rimoi kara mo gulaha dadi ka ( toma kanang ne ena ma ronga jala ge), kara o oro jala ge o tagi jala nyao, una ma balisi, mina mo pol ngofa ngarukange , mo pula oho ana, rai kara mo hodo ana amoi – amoi manyira susira, sigado hado toma ma jojo sari mo hodo, mina mo hida pila ma gurumi toma ake madaha, simo garaki, mo jai – jai hodo ngofa ma jojo ge, pasa toma enage simoi kara mo ma sigoko mo oro mina ma pila toma katu bobo ma soa ge, kara mo ma sarong, rai kara mo masi kage, mai mo soro dadi ua, mo hoi pila ge kara mo oro manyan congo, kara mo fufu pila ge, mo sirika se si balaka pila toma manyan ma nyefo ge sado mo baso aku ma, …. Kara mo masarong, mo matika, mo soro i dadi ma, mai mo tagi hang, mo oro ngofa ma nyira mo sidego toma mari, ma gonora mo si dego toma genoti, ma jojo mo sidego toma age, kara mo waje se ngofa manyira “ kalu baba kodiho si ginado yaya….!? waje yaya kodiho raim ma….!!! Yaya tagi mote ne ie ne …..!!! dogo mina mo soro, mai mo uci fere ma dofu walo ra ange,  sababu ngofa ma jojo ari laku, mo sunyinga si mi nyinga haka laha ua, kara mo pol mina mi isu ma ibi , kara mo haka se ngofa manyira dogo mo waje, “ kalu nongoru ari..!!! no si oke una ….!!! Dogo Mina Mo tagi gila – gila koreho ru ua,
            Mina ma palisi, una mai kodiho, o hida ngofa ma yaya malo, si o ginado se ngofa manyira, si ngofa manyira sango ana ma Baba ge “ yaya waje … mina mo kodiho ma, yaya tagi mote kane ….!!! O garaki toma enage, o tano pila toma ena ma gunyihi hiku ge mai i malo raim, dogo una mai o ari, waje o tagi tike mina, una manyinga dahe ngofa ngarukange, si o pol ana kara o waje se manyira , nagana hida se jaga ngana nongoru laha – laha…!!! Baba tagi tike ngon ma yaya “dogo una sema gari – gari tagi wosa banga supu banga tike mina, sido toma oras rimoi, una makudero se goheba dopolo romdidi, (garuda), goheba ge ginado una, “ngana nyinga susah koa….? Una o sango se o si jarita simoi una na nyinga ma susah ge, si goheba ge waje una “ no pane se ngori dudu, mai no rufu lako, maha to waje fela, kara no fela, “ dogo una mai o mote simoi goheba na demo ge, sido o dahe sudo fela lako ge una o hado toma kahyangan raim,
Toma oras e nage raja toma kahyangan hame manusia dunia ma bou, raja sudo kabo se morinyo (pengawal) tike waro manusia dunia hado kane ma maksud koa, ….? Kabo se morinyo makudero se una si ginado, una o sango ana “ ngori tohado kane tike ri fuheka” kabo se morinyo sigado Una ngademo ge se raja, dogo raja waje “ Oe …. Una na fuheka sema kane mai sema syarat, kalu o gulaha dadi……!?
     “O dahe sudo si fara goroho se ake i mako capu, o gulaha dadi sababu nyao ma raja se ma bala rio una,  
O dahe sudo sifara dowong se futu i maku capu o golaha dadi sababu bifi ma raja se ma bala rio una
O dahe sudo adi toti hate waring pake pamara kara ena ma oras wange cako – cako hado    subuh awal hate ge I dike, o gulaha dadi, adi sababu bua ma raja se ma bala rio una.”
Susudo ge mai o gulaha tiyahi simoi ma…!? Raja kukaro una , raja waje una, “toma wange difutu ne…!?ngori to sikai ngana se ri ngofa….!?mai kalo no paha ngongoma  salah…..!!! ngana dero hukuman wele” o ise demo ge una ma nyinga susah si o ari, sababu o waro putri nga tumdi ge matero simoi, kama beda ua, ma gunaga matero, ma jaman mai matero, toma oras enage, toma nyinga susah madaha ge, sema gufu sang soro hado se una, si i ginado una “tofa ngana nyinga susah koa….!? Una o sango se o si jarita simoi una na nyinga ma susah se gufu sang ge, gufu sang waje una gori to mangaku rio ngana,….!!! Mai rai ngana no haka ngori koa….!?una o sango “bou saki – saki se bou ira – ira toma dunia ge ngana duwe simoi “gufu sang koreho waje una “oe…. !?  Kalu ngana no waje doka ge dadi….!? toma wange difutu, kalu ngana no hida ngori tosoro, to matera se nage …. !? enage… ma….!!!ngana fuheka.
 Hado toma oras wange difutu, tego izab Kabul pasa, una, ana kata singosa toma kamar, hado toma daha, una o hida ana nga tumdi tego fato – fato toma gunyihi madaha ma pakeang matero, ma gunaga matero, ma jaman mai matero, una o tai ana amoi- amoi toma dopolo hado hohu mai kama o nunako cabu kamai ua una na fuheka, garaki o masijako  O hida gufu sang ge i soro hado se ana, i matera se putri ma jojo, madodego pas kokonora, sababu gufu sang ge hame mina ma bou mata salah se ana ngarura, mina ma bou, bou ngofa hera moju, dogo una mai o ika se mina, o saka gia paha mina na ngongoma, ana ngarura mai i ma duduro uci toma gunyihi tede subah se ana ngamdi.
Ana ngamdi i tego toma kahyangan sido dahe ngofa nunau rimoi, sido hado maoras ana sari uci toma dunia, ngofa ge o ari, ma ete ge baja dano ge, mai o ari bato, sido Ete ge waje se madano ge “ madofu se madofu ne To serahkan se ngana simoi raim ma mai ngana no ari bato, rai no mau koa…. !/dogo  dano ge cum kufia mawaho se ma Ete madopolo ge kara Ete ge garaki si o hoi kufia ge, dogo o se teru se dano ge madopolo, dogo ana ngarukange mai uci toma dunia.

-         ngofa yang uci daku tara toma kahyangan ge, enagelah Kolano (sultan) Ternate, dogo dahe dodego Gursi
-          kufia ma waho yang ma Ete si teru se dano ma dopolo ge, enagelah STAMPAL( Mahkota) Sultan ternate


Demikian Lah Sejarah Singkat Empat  Sultan Di Moloku Kie Raha

Tidak ada komentar:

Posting Komentar